September 26,2020
By – SSPP/ SSA
ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႉတိမ်ႇပႃႇ 25 ဝၼ်း ပီႊ 2020 ၼီႊ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 5:30 မူင်း၊ လိူၼ်သိပ်းမႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ ဝၼ်းသုၵ်း ပီႊတႆး 2114 ၼီႈၼၼ်ႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးပိုၼ်း ၶူးမေႃလူင် တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇ ထုၼ်း ဢႃႇယူႉ (88)ပီႊ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇတီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ ၼႆယူႇ။
လုင်းၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်းၼႆႉ ၵိူတ်ႇမႅၼ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၸူႇလၢႆႇ 3 ဝၼ်း ပီႊ 1932 ၼီႊၼၼ်ႉသေ ၶဝ်ႈပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးလုင်းၸၢမ်ႇမူဝ်းလႄႈ ပႃႈၼၢင်းထုၼ်း တီႈယူႇဝၢၼ်ႈတႃႈပူၵ်ႇ တူင်ႇဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၼႆယူႇ။
ၼႂ်းပီႊ 1957 ၼီႊၼၼ်ႉ လုင်းၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်း လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူးၶိုၵ်ႉတွၼ်းၽၢႆႇပၢႆးပိုၼ်း တီႈၸၼ်ႉ ၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ(M.A History, Yangon University)မႃးသေ ၼႂ်းပီႊ 1960 ၼီႊၼၼ်ႉ လႆႈသိုပ်ႇ ႁပ်ႉ ၸုမ်ႈၶူးၶိုၵ်ႉတွၼ်း (M.A University of Denver, Colorado U.S )တီႈမိူင်းဢမေႇရိၵႃႊမႃးယူႇ။
တေႇပီႊ 1972 ၼီႊ တေႃႇထိုင် ပီႊ 1985 ၼီႊၼၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶူးသွၼ်လူင် တီႈႁူင်းႁဵၼ်း ဝဵင်းႁူဝ်ၵဵဝ်(မျိၼ်ႉၵျီးၼႃး)လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၽႃႇသႃႇပၢႆးသၢႆႊၼွၵ်ႈမိူင်း(UFL) ၼႆယူႇ။
ၼႂ်းပီႊ 1985 ၼီႊၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၶွင်ႇၸီႇၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးသေ တေႃႇထိုင် ပီႊ 2008 ၼီႊ ၼၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၽၢႆႇပၢႆးပိုၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆယူႇ။
ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးပိုၼ်း ၶူးမေႃလူင် တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်းၼႆႉ လႆႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၶပ်ႉၶွမ်ႈၶႅၼ်ႇ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇ ပပ်ႉပိုၼ်းတႆး ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်ႈႁူင် မိူၼ်ၼင်ႇ “ History Of The Shan State” ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးသေ လုၵ်ႉတီႈႁူင်းဢိတ်ႇလိၵ်ႈ Silkworm တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ လႆႈထတ်းထွင်ပိုၼ်ၽေႈဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇ ရီႇ 7 ဝၼ်း ပီႊ 2009 ၼီႊ ၼႆယူႇ။
ၶူးမေႃလူင် တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၽၢႆႇပၢႆးပိုၼ်းတႆးသေ ၼင်ႇႁိုဝ် လိၵ်ႈတႆး၊ ပိုၼ်းတႆး တေႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၸွတ်ႇတူဝ်ႈၼႂ်းမိူင်း၊ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်ၸဝ်ႈ လႆႈဢဝ်ႁႅင်း တူဝ်၊ ႁႅင်းၸႂ်၊ ႁႅင်းၺၢၼ်ႇ၊ ႁႅင်းငိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းပဵၼ်တိုၼ်းလၢင်းၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ တိုတ်ႉတၢႆၸုင်ၸၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး သႅၼ်းႁုၼ်ႇမႂ်ႇလႄႈ ထိင်းသိမ်းလိၵ်ႈလၢႆးတႆး “မ”ႁႃႈတူဝ်မႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် တေႃႇ ထိုင်ၵွၵ်းၾႆးၸီႇဝိတ်ႉသၢႆၸႂ်ၸဝ်ႈ ပေႃးမွတ်ႇႁၢႆဝၢႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်း လႆႈပူင်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ ပုၼ်ႈပၢင်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးသႅၼ်း ႁူၼ်ႈမႂ်ႇဝႆႉဝႃႈ “ တႆးၵူႊၵေႃႉ တႆးၵူႊတီႈ ႁႂ်ႈႁူႉမေႃလိၵ်ႈတႆး၊ တႆးၵူႊၵေႃႉ တႆးၵူႊတီႈ ႁႂ်ႈႁူႉထိုင်ပိုၼ်း တႆး၊ တႆးၵူႊၵေႃႉ တႆးၵူႊတီႈ ႁႂ်ႈႁူႉထိုင် မိူင်းတႆး” ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်း ဢၼ်ယူႇတီႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးပိုၼ်းတႆး ၶူးမေႃလူင်တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇ ထုၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုတ်းမီးဝႆႉတၢင်းၼမ်တၢင်းလၢႆလႄႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႆးသႅၼ်းႁူၼ်ႈမႂ်ႇႁဝ်းၶႃႈ တေဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်ၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်ၵႂႃႇယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈ ၶႂၢၼ်ငဝ်း တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၸၢႆးဢွင်ႇထုၼ်းႁဝ်း ႁူႉထိုင်ၸွမ်းသေၵမ်းလူၺ်ႈ။
